Ultrasonografia transrektalna jest badaniem, które pozwala zdiagnozować szereg zmian w obrębie odbytu i miednicy mniejszej. W jego trakcie lekarz wprowadza do odbytu pacjenta specjalną sondę. Jest ona umieszczana na głębokości kilku centymetrów, dlatego nie powoduje większego dyskomfortu czy bólu.
Zasada badania jest podobna do USG wykonywanego przez skórę. Głowica sondy emituje fale ultradźwiękowe o zmiennej częstotliwości. Wnikają w głąb organizmu, natrafiając na tkanki i organy, ulegają załamaniu i odbiciu pod różnym kątem. Następnie są zbierane przez głowicę i przetwarzane na obraz widoczny na ekranie monitora.
W przypadku USG transrektalnego do odbytu wprowadzana jest sonda z głowicą rotacyjną (360st), która bada cały obszar dna miednicy i obwodu odbytnicy. Uzyskany w ten sposób obraz jest trójwymiarowy, co jest szczególnie istotne dla szczegółowej diagnostyki przetok, ropni czy oceny ewentualnego uszkodzenia zwieraczy. Znajduje również zastosowanie w kontroli stanu odbytu po operacjach proktologicznych i okołoporodowych uszkodzeniach zwieracza.
Zasadniczo obraz sonograficzny pozwala wykryć ropnie, polipy, przetoki lub raka odbytu.
USG transrektalne jest zazwyczaj wykonywane na wyraźne wskazanie lekarza specjalisty (gastrologa, proktologa lub chirurga). Może być przeprowadzone u osób, które:
- odczuwają nieprzemijający ból odbytu,
- mają podejrzenie ropnia lub przetoki odbytu,
- zgłaszają problemy z wypróżnianiem (nietrzymanie stolca, zaparcia, niekontrolowane gazy),
- mają poporodowe uszkodzenia zwieraczy,
USG transrektalne – przeciwwskazanie
Badania USG z reguły nie mają większych przeciwwskazań, są bezpieczne dla pacjentów w różnym wieku. W przypadku badania przezodbytniczego istnieją pewne czynniki, które je wykluczają. Należą do nich perforacje odbytu i/lub odbytnicy lub zwężenia kanału odbytu. Ostateczną decyzję o przeprowadzeniu badania podejmuje lekarz.
USG transrektalne – jak się przygotować?
Na dzień przed wykonaniem badania należy stosować dietę lekkostrawną, pozbawioną potraw wzdymających. Na 2-3 godziny przed USG warto powstrzymać się od jedzenia, a przed wejściem do gabinetu trzeba opróżnić pęcherz i wypróżnić się. Osoby z zaparciami dla komfortu badania powinny wykonać lewatywę w dniu badania.
Na samo badanie należy zabrać wyniki wszystkich badań odbytu, które były dotychczas przeprowadzone.
Jak przebiega badanie USG transrektalne?
Przed przystąpieniem do badania lekarz zapyta o odczuwane dolegliwości, wyniki dotychczasowych badań oraz przebyte choroby i/lub zabiegi operacyjne.
Samo badanie trwa do ok. 30 minut. W jego trakcie pacjent leży w pozycji na lewym boku z kolanami podgiętymi do klatki. Lekarz wprowadza przez odbyt specjalną sondę, za pomocą które ocenia ewentualne nieprawidłowości w obrębie kanału odbytu i bańki odbytnicy oraz stan zwieraczy. Badanie jest niebolesne.
USG transrektalne – interpretacja wyniku
Prawidłową i pełną interpretację wyników należy pozostawić lekarzowi specjaliście, który na nie skierował. Często do postawienia prawidłowej diagnozy potrzebne są wyniki badań obrazowych, laboratoryjnych i per rectum.
USG transrektalne – powikłania
Po badaniu USG nie obserwuje się występowania powikłań. Średnica sondy jest niewielka, więc również ewentualny dyskomfort bezpośrednio po badaniu nie powinien być nasilony.
USG transrektalne nie jest badaniem z wyboru do ewentualnego wykrywania zmian nowotworowych w obrębie kanału odbytu czy odbytnicy i nie może zastąpić endoskopii, która umożliwia ocenę i ewentualne działanie zabiegowe.
