Balon żołądkowy – endoskopowa metoda leczenia otyłości
Balon żołądkowy to jedna z najmniej inwazyjnych metod leczenia otyłości, stosowana u pacjentów, u których dieta, aktywność fizyczna i leczenie zachowawcze nie przyniosły oczekiwanych efektów. W Klinice Dobosz zabieg zakładania balonu żołądkowego wykonywany jest przez doświadczony zespół gastroenterologów i chirurgów, w warunkach sali endoskopowej zawsze pod kierownictwem prof. dr hab. Marka Dobosza.
Balon żołądkowy pomaga w edukcji masy ciała, a tym samym we zmniejszeniu ryzyka powikłań związanych z otyłością, takich jak cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze czy choroby sercowo-naczyniowe.
Na czym polega zabieg założenia balonu żołądkowego?
Balon żołądkowy to miękki, silikonowy zbiornik, który po wprowadzeniu do żołądka wypełniany jest płynem lub powietrzem. Zajmuje istotną część objętości żołądka, dzięki czemu:
- pacjent szybciej odczuwa sytość,
- jednorazowo zjada mniejsze porcje,
- łatwiej utrzymać ujemny bilans kaloryczny i redukować masę ciała.
Zabieg wykonywany jest endoskopowo, przez jamę ustną, bez cięcia chirurgicznego. Balon pozostaje w żołądku zwykle 6–12 miesięcy* (w zależności od typu systemu), a następnie jest usuwany w podobny sposób – również endoskopowo.
Kwalifikacja do założenia balonu żołądkowego
Do zabiegu kwalifikowani są najczęściej pacjenci z:
- BMI powyżej 27–30 kg/m²** z chorobami towarzyszącymi (np. cukrzyca, nadciśnienie, zespół metaboliczny),
- BMI > 30–35 kg/m²**, u których leczenie zachowawcze było nieskuteczne,
- pacjenci przygotowywani do większych zabiegów operacyjnych (w tym bariatrycznych), u których konieczna jest wcześniejsza redukcja masy ciała.
Ostateczną decyzję o kwalifikacji podejmuje lekarz podczas konsultacji – po zebraniu szczegółowego wywiadu, analizie dotychczasowego leczenia oraz wyników badań.
Przebieg procesu leczenia balonem żołądkowym w Klinice Dobosz
Leczenie balonem żołądkowym to nie tylko sam zabieg, ale cały, zaplanowany proces terapeutyczny.
1. Konsultacja kwalifikacyjna
* szczegółowy wywiad medyczny,
* ocena BMI, chorób towarzyszących oraz dotychczasowych prób redukcji masy ciała,
* omówienie możliwych korzyści i ograniczeń metody,
* wstępne ustalenie planu leczenia (czas utrzymywania balonu, zalecenia dietetyczne, opieka kontrolna).
Zlecane są badania (np. morfologia, parametry krzepnięcia, testy biochemiczne, gastroskopia – zgodnie z wewnętrznym protokołem kliniki).
2. Zakładanie balonu żołądkowego
Zabieg odbywa się w warunkach sali endoskopowej, najczęściej w krótkotrwałym znieczuleniu dożylnym / sedacji. Dzień przed zabiegiem (niedziela) można zjeść lekką kolację. W dniu zabiegu można pić klarowne płyny bez ograniczeń, ale zakończyć 6 godzin przed.
1. Do żołądka wprowadzany jest endoskop z założonym, pustym balonem.
2. Po właściwym ułożeniu balon wypełniany jest jałowym roztworem (np. soli fizjologicznej z barwnikiem) lub powietrzem do objętości dobranej do pacjenta.
3. Endoskop jest wycofywany, a balon pozostaje swobodnie w świetle żołądka.
Cała procedura trwa zwykle kilkanaście–kilkadziesiąt minut. Po krótkiej obserwacji pacjent może opuścić klinikę tego samego dnia (o ile lekarz nie zaleci inaczej).
3. Okres adaptacji
W pierwszych dniach po zabiegu mogą wystąpić:
* nudności, wymioty, uczucie pełności,
* bóle skurczowe w nadbrzuszu,
* obniżony apetyt.
Są to typowe objawy adaptacji żołądka do obecności balonu. Ich nasilenie jest różne i zwykle zmniejsza się w ciągu kilku dni. Pacjent otrzymuje szczegółowe zalecenia dietetyczne oraz farmakologiczne (np. leki przeciwwymiotne, osłonowe).
4. Okres redukcji masy ciała i kontroli
Przez cały okres zastosowania balonu pacjent pozostaje pod opieką zespołu:
* odbywa zaplanowane wizyty kontrolne,
* współpracuje z dietetykiem,
* otrzymuje wsparcie w zakresie modyfikacji stylu życia (aktywność fizyczna, nawyki żywieniowe).
Celem jest nie tylko redukcja masy ciała, ale także wypracowanie nowych nawyków, które pozwolą utrzymać efekt po usunięciu balonu.
5. Usunięcie balonu żołądkowego
Po upływie planowanego czasu balon jest usuwany endoskopowo. Trzy dni przed zabiegiem (piątek) można zjeść lekką kolację. Do niedzieli wieczorem można pić klarowne płyny bez ograniczeń. W poniedziałek można pić tylko czystą wodę i zakończyć 6 godzin przed zabiegiem.
1. Przez jamę ustną wprowadzany jest endoskop,
2. Balon zostaje opróżniony z płynu/powietrza,
3. Następnie jest ostrożnie wyprowadzany przez przełyk na zewnątrz.
Zabieg odbywa się w sedacji, w warunkach zbliżonych do procedury zakładania.
Efekty leczenia balonem żołądkowym
W zależności od wyjściowej masy ciała, stosowania się do zaleceń dietetycznych i stylu życia, w okresie utrzymywania balonu (6–12 miesięcy) pacjenci mogą uzyskać istotną klinicznie redukcję masy ciała.
Efekty terapii to m.in.:
* zmniejszenie masy ciała i obwodu talii,
* poprawa parametrów metabolicznych (glikemia, ciśnienie tętnicze, profil lipidowy – w połączeniu z odpowiednim leczeniem),
* odciążenie stawów,
* u części pacjentów – zmniejszenie nasilenia dolegliwości związanych z obturacyjnym bezdechem sennym.
Należy podkreślić, że balon żołądkowy jest narzędziem wspomagającym, a kluczowe znaczenie ma współpraca pacjenta w zakresie diety i aktywności fizycznej.
Przeciwwskazania do założenia balonu żołądkowego
Najczęstsze przeciwwskazania obejmują m.in.:
- zaawansowane choroby przewodu pokarmowego (np. owrzodzenia, zwężenia, niektóre stany pooperacyjne),
- ciężkie choroby ogólnoustrojowe uniemożliwiające bezpieczne przeprowadzenie sedacji / znieczulenia,
- zaburzenia krzepnięcia krwi,
- choroby psychiczne i zaburzenia odżywiania uniemożliwiające współpracę (np. nieleczona bulimia),
- ciążę, okres karmienia piersią,
- uzależnienie od alkoholu lub substancji psychoaktywnych.
O możliwości wykonania zabiegu decyduje lekarz po analizie dokumentacji medycznej i przeprowadzeniu badań kwalifikacyjnych.
Możliwe powikłania
Jak każda procedura medyczna, założenie balonu żołądkowego wiąże się z ryzykiem działań niepożądanych. Należą do nich m.in.:
- nasilone nudności i wymioty utrzymujące się dłużej niż w pierwszych dniach po zabiegu,
- ból w nadbrzuszu, zgaga, refluks,
- odwodnienie przy utrzymujących się wymiotach (wymagające leczenia dożylnego),
Pacjenci są szczegółowo informowani o możliwych powikłaniach oraz o sytuacjach, w których należy pilnie skontaktować się z kliniką lub zgłosić do szpitala.
Balon żołądkowy – dla kogo to dobra metoda?
Balon żołądkowy może być odpowiednim rozwiązaniem dla pacjentów:
* z nadwagą lub otyłością, u których leczenie zachowawcze było nieskuteczne,
* z przeciwwskazaniami do klasycznych operacji bariatrycznych,
* wymagających redukcji masy ciała przed większym zabiegiem operacyjnym,
* świadomych, że zabieg jest elementem **kompleksowego leczenia otyłości, a nie „szybką naprawą”.
Podczas wizyty:
- omawiamy dotychczasowe leczenie,
- analizujemy możliwości zastosowania balonu żołądkowego,
- przedstawiamy alternatywne metody terapii (w tym chirurgię bariatryczną, programy leczenia zachowawczego),
- ustalamy indywidualny plan postępowania.
Więcej informacji uzyskasz podczas konsultacji u lekarza wykonującego zabieg.
