Dlaczego tarczyca „wchodzi” w skórę
Hormony tarczycy regulują tempo odnowy naskórka, produkcję łoju i potu, ukrwienie, temperaturę ciała oraz syntezę białek i glikozaminoglikanów w skórze. Gdy ich poziom spada albo rośnie, skóra reaguje wyraźnie. Dlatego nagła suchość, świąd, zmiany w fakturze skóry, nadmierne pocenie lub utrata włosów bywają pierwszym sygnałem, że coś dzieje się z tarczycą.
Niedoczynność tarczycy
Skóra staje się sucha, szorstka i chłodna. Często pojawia się matowożółtawy odcień, pękanie pięt, łatwe rogowacenie na łokciach i kolanach. Naskórek goi się wolniej, a drobne rany dłużej „trzymają”. U niektórych pacjentów odkładają się glikozaminoglikany, co daje wrażenie obrzmienia i „grubszej” skóry. Włosy wypadają, są kruche i wolniej rosną, brwi mogą się przerzedzać w zewnętrznych częściach. Paznokcie rosną wolniej, stają się kruche i łamliwe. Świąd bywa nasilony zimą, kiedy dodatkowo wysusza nas ogrzewanie.
Nadczynność tarczycy
Skóra jest ciepła, wilgotna i bardziej wrażliwa. Wzmożone pocenie może prowadzić do krostkowych podrażnień w fałdach. Rumień na policzkach, szybsze przetłuszczanie i skłonność do trądziku są częste, podobnie jak świąd bez widocznej wysypki. Włosy robią się cienkie, „miękkie”, z tendencją do przerzedzeń. Paznokcie potrafią odklejać się od łożyska przy brzegu wolnym, co utrudnia ich zapuszczanie.
Choroby autoimmunologiczne tarczycy a skóra
W Hashimoto i chorobie Gravesa ryzyko innych chorób z autoagresji jest wyższe. Częściej obserwuje się bielactwo, łysienie plackowate, przewlekłą pokrzywkę lub nasiloną suchość skóry z egzemą. W Gravesie może wystąpić dermopatia tarczycowa na przedniej powierzchni goleni. Skóra jest wtedy pogrubiała i nierówna, często z brunatnym zabarwieniem i świądem. Równolegle mogą pojawiać się objawy oczne, które wymagają pilnej oceny specjalisty.
Leki a objawy skórne
Levotyroksyna rzadko wywołuje wysypkę czy świąd, ale jeśli po włączeniu leczenia pojawia się nowa wysypka lub obrzęk warg, trzeba to zgłosić. Leki przeciwtarczycowe, takie jak metimazol czy propylotiouracyl, mogą dawać pokrzywkę lub plamisto-grudkową wysypkę. Każdy nagły ból gardła z gorączką w trakcie takiej terapii wymaga pilnego kontaktu z lekarzem. Niektóre suplementy z jodem lub biotyną zniekształcają wyniki badań laboratoryjnych, co może opóźnić właściwe leczenie i pośrednio utrzymywać problemy skórne.
Kiedy pomyśleć o badaniach
Gdy nowa, uporczywa suchość lub świąd nie reagują na pielęgnację. Gdy włosy wypadają garściami albo pojawia się nadmierne pocenie i rumień bez jasnej przyczyny. Pierwszy krok to TSH i FT4, czasem FT3. Przy podejrzeniu autoimmunizacji warto oznaczyć anty-TPO, anty-TG oraz TRAb.
Co możesz zrobić dla skóry teraz
W niedoczynności najlepiej działa regularne natłuszczanie i uszczelnianie bariery. Po myciu sprawdza się metoda krótkiego prysznica, delikatne osuszenie i nałożenie bogatszego kremu lub balsamu z ceramidami, skwalanem lub masłem shea. W czasie gojenia drobnych pęknięć skóry pięt pomocne są opatrunki żelowe i maści regenerujące. W nadczynności priorytetem jest chłodzenie i łagodzenie. Lekkie emulsje, żele myjące bez siarczanów i pudry chłodzące w fałdach ograniczają podrażnienia. Przy trądziku dobieramy pielęgnację niekomedogenną, ale ostrożnie z agresywnymi kuracjami do czasu ustabilizowania hormonów.
W obu sytuacjach warto ograniczyć gorące kąpiele, tarcie gąbkami oraz wprowadzić krem z filtrem o wysokiej ochronie codziennie. Skóra z zaburzeniami tarczycy łatwiej ulega przebarwieniom i podrażnieniom słonecznym.
Dlaczego leczenie przywraca dobry stan skóry
Kiedy poziomy hormonów wracają do normy, normalizuje się praca gruczołów łojowych i potowych, skraca się czas gojenia mikrourazów, a włosy i paznokcie stopniowo odzyskują gęstość i wytrzymałość. Zwykle potrzeba kilku tygodni od wyrównania hormonów, aby skóra „dogoniła” organizm. Jeśli mimo prawidłowych wyników krwi utrzymują się nasilone objawy skórne, warto dołączyć dermatologa. Czasami towarzyszy im odrębna dermatoza, którą trzeba leczyć równolegle.
Czego oczekiwać po wyrównaniu hormonów
Po ustabilizowaniu wyników poprawa skóry zwykle pojawia się w ciągu kilku tygodni. Włosy i paznokcie potrzebują więcej czasu, często kilku miesięcy cyklu wzrostu. Jeżeli mimo prawidłowych hormonów utrzymują się dokuczliwe objawy skórne, potrzebna jest równoległa diagnostyka dermatologiczna.
Sygnały alarmowe
Szybko nasilający się obrzęk twarzy lub warg, rozległa pokrzywka z dusznością, owrzodzenia skóry. Podczas leczenia nadczynności nagły ból gardła i gorączka. W chorobie Gravesa ból przy ruchach oczu, podwójne widzenie, wytrzeszcz. W każdej z tych sytuacji trzeba pilnie zgłosić się do lekarza.
